خلاصه
در این مقاله سعی داریم اطلاعات زیر را در اختیارتان قرار بدهیم :
• زعفران چیست ؟
• خواص زعفران ، طبع زعفران ، مصلح زعفران را بشناسیم .
• روش تشخیص زعفران اصل و تقلبی بشناسیم .
• روش های خشک کردن زعفران را بشناسیم .
• صادرکنندگان زعفران کدام کشورها هستند ؟
• کدام کشورها زعفران ایران را دوباره صادر می کنند ؟
• چه طور باید زعفران را صادر کرد ؟
• مشکلات صادرات زعفران در ایران چیست ؟
• گواهی استاندارد زعفران ؟
• تجارت چمدانی زعفران چیست ؟
• سود صادرات طلای سرخ چه قدر است ؟
زعفران چیست ؟
زعفران یا زرپران ( گلی که پرهایش مانند زر است ) با نام علمی crocus sativus از گیاهان گلداری است که به عنوان ادویه در صنعت آشپزی به کار گرفته می شود . این گیاه از گران ترین ادویه های جهان به شمار می رود . قدمت این طلای سرخ به ۳۵۰۰ سال پیش بر میگردد و به عنوان ادویه ، رنگ ، عطر و دارو کاربردهای فراوانی دارد . ریشه زرپران از ایران نشات میگیرد و در حال حاضر ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیاست .
خواص زعفران
- خاصیت خوشحالی : زرپران به عنوان داروی ضدافسردگی در جهان مورد توجه شرکت های دارویی قرار گرفته است .
- افزایش میل جنسی : که این خاصیت از کاهش افسردگی در افراد حاصل می شود .
- پیشگیری و بهبود سرطان : زعفران با قطع واکنش رادیکال های آزاد و فعالیت آنتی اکسیدانی در پیشگیری و بهبود سرطان موثر است .
- مقوی معده : دم کرده غنچه زعفران بسیار برای معده موثر است .
- افزایش ایمنی بدن : طلای سرخ به دلیل ویتامین سی بالا روند تولید گلبول سفید خون را افزایش می دهد و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند .
- افزایش گردش خون
- بهبود سلامت تنفس
- التیام درد
- بهبود خواب
- کاهش خونریزی
- تقویت سلامت قلب
- پیشگیری از دیابت
- تقویت استخوان ها
و....
طبع زعفران
زعفران گیاهی گرم و خشک است . پزشکان طب سنتی در اشاره به سطح گرمی عناصر متفاوت می گویند ماده ای که درجه گرمی آن ۲ است جنبه دارویی دارد و ماده ای که درجه گرمی آن ۳ است استفاده مکرر آن بیماری زاست و درجه ۴ به عنوان سم محسوب می شود . گیاه زعفران جنبه دارویی دارد . البته برای تجویز این گیاه باید به مزاج افراد توجه کرد . این گیاه به صورت هفته ای دوبار یا یک روز درمیان برای درمان بیمارانی که از کبد چرب رنج می برند موثر است . مصرف مکرر آن باعث ضعف اعصاب میشود .
مصلح زعفران
آنیسون یا بادیان رومی و سکنجبین مصلح و بهبود دهنده طبع زعفران هستند .
روش های خشک کردن زعفران
پنج روش رایج برای خشک کردن کلاله زعفران وجود دارد :
- خشک کردن اسپانیایی
- خشک کردن با آون الکتریکی
- خشک کردن به روش دستی
- خشک کردن با دستگاه صنعتی
- خشک کردن با میکروویو
خشک کردن اسپانیایی
در این روش از یک هیتر یا منبع حرارتی استفاده کرده و با یک فاصله مناسب از آن الک هایی با قطر ۳۰ الی ۳۵ سانتی متر که دارای یک توری ابریشمی می باشد قرار داده و روی توری کلاله های زعفران را به ضخامت دو الی سه سانتی متر می ریزیم . الک ها را روی هم قرار می دهیم و هر بار آنها را باهم جا به جا می کنیم تا کلاله ها به صورت یکنواخت خشک شوند .
خشک کردن با آون الکتریکی
در این روش حرارت قابل تنظیم است و حدود ۵۰ الی ۶۰ درجه لازم می باشد . لایه ای به ضخامت یک الی دو سانتی متر از کلاله ها را قرار می دهیم . حدود نیم ساعت تا چهل دقیقه برای خشک شدن آنها زمان نیاز است .
خشک کردن سنتی
در این روش کلاله های زعفران را به صورت مرتب روی یک پارچه تمیز می چینند . این روش ۳ الی ۴ روز زمان می برد .
خشک کردن با دستگاه
این روش در صورتی که شرایط خاصی را رعایت کند می تواند کیفیت رنگ دهی بالایی داشته باشد و طعم آن بی نظیر است . حجم زیادی زعفران را میتوان با صرفه جویی در زمان و سرعت بالا خشک کرد .
خشک کردن با مایکروویو
در این روش آلودگی نسبتا کاهش می یابد زیرا در روش سنتی زعفران مستقیم در معرض گرد و خاک قرار دارد و حتی ممکن است کپک بزند و مرغوبیت آن به شدت کم می شود .
تشخیص زعفران اصل و تقلبی
در کل دنیا برای کیفیت صنایع غذایی استاندارد هایی لحاظ شده است ، زعفران هم از این قاعده مستثنی نیست . از طریق این استانداردها می توان فهمید که زعفران حاوی مواد اضافی نباشد . بنابراین در هنگام خرید باید به این استاندارد ها توجه ویژه ای شود. مرجع تمام تولید کنندگان زعفران در ایران استاندارد ملی ایران با شماره ۱-۲۵۹ و ۲-۲۵۹ می باشد .
روش های تشخیص :
با نگاه کردن
زعفران سرگل بدون زردی است و سر شاخه آن جدا از هم می باشد و از لحاظ کیفیت رنگ دهی قوی تری دارد . ضمنا رنگ زعفران خیلی براق نیست و این نکته باید مورد توجه قرار گیرد .
بو کردن زعفران
عطر زعفران خالص بویی بین عسل و یونجه می دهد . البته تشخیص آن و درک این نوع بوی خاص سخت است .
طعم زعفران
زعفران خالص طعمی تلخ و تا حدی گس و تند دارد . به هیچ وجه شیرین نیست . درصورت شیرین بودن قطعا به آن عسل زده اند تا وزن آن را بیشتر کنند . زعفران اصل بوی شیرین می دهد ولی طعم شیرین ندارد .
استفاده از آب سرد
رنگ دهی زعفران به آب به کندی صورت میگیرد و حدود ۵ دقیقه زمان می برد . اگر رنگ دهی سریع انجام شود قطعا زعفران اصل نیست .
استفاده از بنزین
زعفران اصل به هیچ وجه به بنزین رنگ نمی دهد .
صادرکنندگان زعفران کدام کشورها هستند ؟
- ایران
همانطور که می دانید ایران سردمدار تولید زعفران در جهان است و رتبه یک را در جهان به خود اختصاص داده است .در ایران شهرهای بیرجند ، قائن ، فردوس ، گناباد ، تربت حیدریه ، خراسان رضوی و شمالی ، اصفهان ، کرمان ، فارس و یزد موقعیت مناسبی برای کاشت زعفران با کیفیت دارند .
مقصدهای صادراتی ایران : هنگ کنگ ، امارات ، ایتالیا ، قطر ، آلمان ، ژاپن ، انگلیس ، مراکش ، سوییس ، بلژیک ، عمان ، استرالیا ، هند و...
- اسپانیا
کشور اسپانیا بعد از ایران در رتبه دوم صادرات طلای سرخ قرار دارد . در اسپانیا تحقیقات زیادی در زمینه تولیدات انبوه زعفران صورت گرفته و مناطق با موقعیت جغرافیایی مناسب به صورت کاملا تخصصی به کاشت زعفران می پردازند .
مقصدهای صادراتی اسپانیا : آمریکا ، عربستان و ایتالیا
- افغانستان
بعد از اسپانیا افغانستان رتبه سوم در صادرات زرپران جهان را به خود اختصاص داده است . البته افغانستان ۶۵ درصد زعفران خود را از کشور ما وارد می کند .
مقصدهای صادراتی افغانستان : هند ، عربستان ، فرانسه ، امارات ، آمریکا و ترکیه
- هند
در هندوستان ۲۰۰ روستا از ایالت کشمیر در کاشت زعفران فعالیت میکنند .
مقصد صادراتی هند : هنگ کنگ
- یونان
بعد از اسپانیا یونان یکی دیگر از صادرکنندگان طلای سرخ در اروپاست .
مقصد صادراتی یونان : فرانسه ، لهستان ، اسپانیا ، ایتالیا ، سوییس و آلمان
- ایتالیا
این کشور بیشتر تولیداتش صرف مصارف داخلی کشور خودش می شود .
- مراکش
- چین
کدام کشورها زعفران ایران را دوباره صادر می کنند ؟
اسپانیا
از بزرگترین خریداران فله ای زعفران ایران کشور اسپانیاست . این کشور بسته بندی زعفران را تغییر میدهد و تحت عنوان زعفرلن اسپانیایی به فروش می رساند .
امارات
بعد از اسپانیا امارات زعفران ایران را به صورت فله ای می خرد و با ترکیب کردن آن با ناخالصی تحت عنوان زعفران ایرانی به فروش می رساند .
افغانستان
اخیرا کشور افغانستان هم درگیر خرید فله ای زعفران ایران شده است و تجار غیر حرفه ای برند زعفران ایرانی را به راحتی در چنگال رقبا قرار می دهند .
چه طور باید زعفران را صادر کرد ؟
- گام نخست کمیسیون نرخ گذاری می باشد . زیرا برای صادرات طلای سرخ باید قیمتی را برای آن تخمین بزنند . پس در ایبتدا قیمت را انتخاب کنید .
- گام دوم یک بسته بندی در شان کالای ایرانی در نظر بگیرید . برای صادرات انواع کالاها در سطح جهانی شما باید به یک بسته بندی شیک و مناسب آن کالا فکر کنید و با کارشناسان این حوزه مشورت کنید ، زیرا زعفران شما به عنوان نماینده کشور ایران صادر می شود . توجه کنید که بسته بندی آن باید مورد تایید یک سری استاندارد های جهانی باشد .
- گام سوم مجوزهای لازم برای صادرات کالا می باشد . هر فرآیند صادراتی نیاز به یک سری مجوزهای لازم دارد . زعفران ایران هم از این قاعده مستثنی نیست .
این مجوز ها عبارتند از :
- کارت بازرگانی صادرکننده زعفران
- معرفی نامه یا وکالتنامه اظهارکننده زعفران به گمرک
- گواهی استاندارد زعفران
- گواهی قرنطینه دامی و نباتی
- گواهی بهداشت
- صورت عدل بندی
- مجوز صدور
- گام چهارم ثبت زعفران خود در گمرک می باشد . شما باید محصول خود را برای صادرات و واردات در گمرک ایران ثبت کنید . پس برای این کار باید اظهارنامه صادراتی خود را کامل کنید .
اظهارنامه صادراتی شامل :
- مشخصات فرد اظهارکننده زعفران
- مشخصات مشتری
- کشور مبدا و مقصد
- مشخصات وسیله ای که کالا را در مبدا بارگیری میکند
- شرایط معامله زعفران
- تمام مشخصات زعفران مثل نوع ، وزن ، تعرفه ، تعداد و...
- گام پنجم اهراز هویت صادرکننده زعفران می باشد . شما باید مدارک مورد نیاز را جهت صحت احراز هویت صادرکننده را ارائه دهید که شامل :
- صحیح بودن اسناد و مدارک و مندرجات از جهت نوع زعفران و تعرفه آن و ارزش اظهار شده آن .
- صلاحیت صادرکننده زعفران
- گام ششم مقایسه محصول صادراتی با اطلاعاتی که ثبت کرده اید . در نهایت زعفران شما با اطلاعاتی که داده اید مقایسه می شود تا اظهارات شما با واقعیت تطابق داشته باشد .
مشکلات صادرات زعفران در ایران
زعفران ایران با بسته بندی دو دهم گرمی تا یک کیلو گرمی به ۵ قاره جهان صادر می شود . با اینکه صادرات طلای سرخ در جهان حجم چشم گیری را در بر میگیرد اما ایران سهم چندانی را در این میدان به خود اختصاص نداده است . قدمت زرپران در ایران به سه هزار سال پیش برمی گردد و ایران ۹۵ درصد نیاز جهان را تامین می کند . اما مشکلاتی وجود دارد که جایگاه صادرات زرپران ایرانی را به رتبه سوم تنزل داده است :
- سازمان تعاونی روستایی با هدف حمایت از تولید کننده زعفران را میخرند و دپو میکنند و به نحوی تاثیر معکوس بر کوتاه کردن دست دلالان دارند .
- کشور ما به دلیل وجود تحریم ها در سیستم بانکی خود ضعف هایی دارد که باعث ایجاد بی اعتمادی بین صادرکننده زعفران و مشتری خارجی آن می شود . در نهایت مشتری خارجی اسپانیا و امارات را به ما ترجیح می دهد .
- قوانین ارزی که به صورت اشتباه اجرا می شوند و زعفران با دلار بالای ۱۲ هزارتومن صادر و ارز حاصله را باید با دلار ۴۲۰۰ تومان به دولت بدهند و نتیجه آن خروج زعفران به صورت قاچاق است .
- ضعف در بسته بندی زعفران باعث شده که تجار خارجی بعد از خرید طلای سرخ ایرانی بلافاصله بسته بندی را تغییر دهند و با برند خود به کشورهای دیگر صادر کنند . کشورهای چین و هند در سال ۶۰ تن از زعفران ایران را به صورت فله ای خریداری می کنند و پس از خرید آن را با برند و بسته بندی خود به کشورهای دیگر صادر می کنند . پس انتظار دوری نیست که بزرگترین تولید کننده زعفران جهان در امر صادرات طلای سرخ جایگاه خاصی نداشته باشد .
گواهی استاندارد زعفران
گرفتن گواهینامه ایزو برای اینکه بتوانیم زعفران ایران را به کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپا صادر کنیم کنیم ضروری می باشد . در صورتی که شرکت صادرکننده طلای سرخ ایران الزامات استاندارد ایزو ۳۶۳۲ را پیاده کند می تواند گواهینامه ایزو ۳۶۳۲ را دریافت نماید . این گواهینامه از تقلب زعفران جلوگیری میکند . زیرا زعفرانی که با این استاندارد مطابقت داشته باشد خالص است . استاندارد ایزو ۳۶۳۲ تمام موارد مثل بسته بندی زعفران که حاوی ماده خارجی نباشد و تجزیه و تحلیل عطر و طعم زعفران را دربرمی گیرد . اخذ این گواهی گامی مطمئن برای رقابتی سالم در عرصه صادرات طلای سرخ است .
تجارت چمدانی زعفران
واردات چمدانی کالا همان قاچاق می باشد و مشمول مجازات میشود . در صادرات و واردات چمدانی یک سری محدودیت ها وجود دارد که اگر این مبادله کالاها از یک حد بیشتر شود جریمه ای را باید پرداخت کنند . در بسیاری از مرزها قاچاق به صورت چمدانی انجام می شود و بسیاری از افراد از همین روش خرید و فروش زعفران را انجام می دهند . این نوع تجارت در جهان متداول است و بسیاری از کشورها که با هم هم مرز هستند با یکدیگر تجارت چمدانی دارند و دولت ها هم در این زمینه سخت گیری نمی کنند .
این نوع تجارت برای مرزنشینان اشتغال زایی ایجاد کرده است و یکی از عوامل گرایش به این کار عدم وجود مالیات و عوارض است . البته در حجم مشخصی از صادرات زعفران به روش چمدانی قانونی است و در صورتی که حجم آن بیشتر باشد غیرقانونی و چترباز محسوب میشود . صادرات چمدانی یکی از راه های بدون مجوز است و شما می توانید به هر کشوری که می خواهید زعفران ببرید . البته طبق قوانین گمرکی خروج بیش از ۸۰ دلار تجاری است . پس شما می توانید نهایتا ۱۰۰ گرم زعفران را با خود خارج کنید .
تجارت چمدانی محصول بحران اقتصادی یک جامعه و نبود نظم بازرگانی است .
قاچاق زعفران
کشور ما همانطور که شرایط خوبی برای تولید زعفران دارا می باشد متاسفانه شرایط مساعدی هم برای قاچاق زعفران دارد . در گذشته قاچاق پیاز زعفران به افغانستان انجام میشد . هرکس مرتکب قاچاق کالا شود علاوه بر اینکه مورد قاچاق ضبط می گردد جریمه نقدی چند برابر ارزش کالا را باید بپردازد .
سود صادرات زعفران
گزارشات حاکی از آن است که قیمت زعفران صادراتی از ۴۰۰۰ دلار سال ۸۹ به ۳۰۰ دلار سال ۹۹ رسیده است . در واقع با افزایش قیمت دلار ارزش طلای سرخ صادراتی کاهش پیداکرده است . یعنی خریدارانی که در گذشته حاضر بودند برای یک کیلو زعفران ۶۰۰۰ دلار پرداخت کنند حالا ۳۰۰ دلار می پردازند و خودشان در بازارهای جهانی آن را ۷۰۰۰ دلار می فروشند و سود هنگفتی را از دلالی به جیب می زنند . دلیل اصلی این معضل این است که عمده ترین خریداران طلای سرخ ایرانی خارج از کشور خود ایرانی ها هستند !!!
در حال حاضر برای اینکه تا حدودی این مشکل حل شود تسهیلاتی به شرکت های سرمایه گذاری در حوزه تولید محصولات جانبی زعفران داده می شود تا این شرکتها با فروشگاه های زنجیره ای بین المللی و برندهای بین الملی قرار داد ببندند و با برند ایرانی فعالیت کنند . آخرین آمار تولید زعفران در ایران مربوط به سال ۸۸ میباشد . تولید زعفران ۹۶ تن رشد داشته است و تقریبا ۸۷ تن آن صادر شده است که ارزشی حدود ۹۲ میلیون دلار به دست آورده است .
پس سود صادرات طلای سرخ ایرانی بالاست ، اگر شرایط ایده آل صادرات آن فراهم باشد . سرمایه لازم برای تولید پودر زعفران بالای ۵۰۰ میلیون تومان تخمین زده شده است و دوره بازگشت سرمایه شما یک یا دو سال طول می کشد .
تعرفه های گمرکی جهت ترخیص زعفران
تعرفه گمرکی انواع زعفران در بسته بندی کمتر از ۱۰ گرم (۰۹۱۰۲۰۱۱)
تعرفه گمرکی پودر زعفران در بسته بندی کمتر از ۱۰ گرم (۰۹۱۰۲۰۱۲)
تعرفه گمرکی انواع زعفران در بسته بندی کمتر از ۳۰ گرم (۰۹۱۰۲۰۱۳)
تعرفه گمرکی پودر زعفران در بسته بندی کمتر از ۱۳ گرم (۰۹۱۰۲۰۱۴)
تعرفه گمرکی انواع زعفران در بسته بندی بیش از ۳۰ گرم (۰۹۱۰۲۰۹۰)
درصورت علاقه به مطالعه در زمینه صادرات و واردات گیاه موز پیشنهاد می کنیم مقاله اقلام صادراتی و وارداتی موز را بشناسیم ! را مطالعه بفرمایید.
درصورت علاقه به مطالعه در زمینه تاثیر کرونا بر صادرات و واردات مقاله تاثیر کرونا بر صادرات و واردات میوه ، سبزی جات وصیفی جات را مطالعه بفرمایید.