خلاصه
از ابتدای مارس ۲۰۲۰ بازار میوه و تره بار در جهان با گسترش ویروس کرونا تحت تاثیر قرار گرفت . کشورهای مختلف جهان با کمبود میوه و سبزی جات مواجه شدند . برخی کشورها با ضایعات محصولات تازه در زمین های کشاورزی رو به رو شدند . در برخی مناطق جهان با کمبود نیروی کار ، تجهیزات کشاورزی و مواد اولیه مواجه شدیم . صادرات و واردات میوه ، سبزی جات وصیفی جات به دلیل پروتکول های بهداشتی بسیار محدود شد . سیستم حمل و نقل نیز نمی توانست در امر صادرات و واردات از این پروتکل ها بی نصیب بماند.عادت های مصرفی در جهان دستخوش یکسری تغییرات شد و بازارهای جهانی در یک سوال حال چه راهکارهایی برای حل مشکلات صادرات و واردات محصولات تازه وجود دارد به دنبال پاسخ هستند .
در این مقاله تمام مشکلات تجارت محصولات تازه به طور کامل بررسی شده و راهکارهای جهانی که تا کنون مطرح شده نیز آورده شده است .
مقدمه
گسترش ویروس سارس،کووید ۲ و کووید ۱۹ تاثیرات بی سابقه ای بر بازارهای موادغذایی از جمله میوه ، سبزیجات وصیفی جات داشته است.این اختلال به وجود آمده در برخی کشورها ناچیز و در برخی دیگر تاثیرات شدیدی به همراه دارد که البته بخش تولید آسیب پذیر تر است . در ادامه تاثیرات کرونا بر بازار جهانی را به صورت کوتاه مدت و بلند مدت بررسی کرده و همچنین چالش ها و راه حل های ممکن را بیان می کنیم.
تاثیرات کوتاه مدت کووید ۱۹ بر صادرات و واردات میوه ، سبزی جات وصیفی جات
تاثیر بر عملکرد روزانه کارگران
تاثیراتی که این ویروس بر عملکرد روزانه کشاورزان در این حوزه داشته است شامل :
- یافتن کارگر
- برنامه ریزی کاری کارگران
- اطمینان از ایمنی کارگران
تاثیر بر الگوی مصرفی
با گسترش ویروس کرونا حجم میوه ، سبزیجات وصیفی جات تازه در کانال خرده فروشی تا ۲۳.۲ درصد رشد داشته است . کانال خرده فروشی با شیوع ویروس نسبت به کانال عمده فروشی رشد چشم گیری داشته است . در این شرایط خرده فروشان بیشتر به دنبال این هستند که سریعا تامین کنندگان موادغذایی را پیدا کنند تا به خریداران ارجاع دهند . مصرف کنندگان در کشورهای مختلف بیشتر موادی که فاسد نمی شوند را احتکار می کنند زیرا نگران هستند که از فروشگاه های مواد غذایی حذف شود . مصرف کنندگان اغلب میوه و سبزیجات را منجمد می کنند که این فروش فعلی و آینده محصولات تازه را کاهش می دهد . این احتمال وجود دارد که این تغییر الگوی کوتاه مدت در روند مصرف میوه و سبزی توسط خریداران در الگوی مصرفی آنها در آینده موثر باشد که مورد توجه بازاریابان قرار میگیرد .
ایجاد الگوی جانشین
شواهدی وجود دارد که حاکی از جایگزینی دسته های مواد غذایی است . دسته میوه و سبزی جات با دسته غلات و نان جایگزین می شود و اگر غلات جایگزین میوه و سبزیجات که سرشار از فیبر هستند شود کیفیت رژیم غذایی در برخی مناطق جهان به شدت پایین می آید . بخش اعظمی از صادرات غلات و میوه و سبزیجات توسط ایالت متحده به کانادا انجام میشده که در شرایط بحرانی ویروس کرونا ایجاد الگوی مصرفی جایگزین شاید راه حل نادرستی باشد و این محدودیت عبور مرور کالاهایی که مصرف کنندگان به آنها عادت کرده اند را تغییر دهد .
ایجاد فروش آنلاین
ترس مصرف کنندگان از نزدیک شدن به دیگران در حین خرید باعث شده که فروش آنلاین موادغذایی افزایش یابد و این رشد به ۹ درصد نیز رسیده است . بسیاری از سوپرمارکت ها هزینه های حمل را کاهش می دهند تا خریداران انگیزه خرید آنلاین را داشته باشند . اگر یک تجربه کاربری صحیح از خرید آنلاین حاصل شود مشتری باز هم این روش را به خرید حضوری ترجیح میدهد .
افزایش ضایعات مواد غذایی از بخش خدمات به خانه
تغییر مصرف میوه و سبزیجات از رستوران ها به وعده های خانگی تاثیر بسیار زیادی در هدر رفتن مواد غذایی دارد . طبق مطالعات حدود ۵۱ درصد ضایعات مواد غذایی در خانه اتفاق می افتد در صورتی که این رقم در بخش خدمات مثل رستوران ها حدود ۸ درصد است . این تغییر مصرف از بخش خدمات به خانه میزان ضایعات مواد غذایی را افزایش داده . البته خرید بیش از حد خانواده ها و انبار کردن آنها یکی دیگر از دلایل پسماندهای خانگی است . در نتیجه میوه و سبزیجات تازه در صورت انبار شدن بیشتر هدر می روند .
تاثیرات بلند مدت کووید ۱۹ بر صادرات و واردات میوه ، سبزی جات وصیفی جات
تاثیراتی که کرونا بر زنجیره تامین دارد احتمالا پایدار بوده و شامل موارد زیر است :
تاثیر بر نیروی کار
کمبود کارگران در مزارع ایالت متحده باعث ماندن محصولات تازه در زمین های کشاورزی میشود . به دلیل مشکلات حمل و نقل ناشی از پروتکل های بهداشتی واردات محصولات تازه از آمریکا به کانادا به مشکل خورده است . دلایلی که باعث کمبود کارگران در ایالت متحده شده است شامل : ۱. کاهش مهاجرت ۲. پیر شدن نیروی کار ۳ . عدم تمایل کارگران داخلی به انجام کار در مزرعه
با شیوع ویروس کرونا محدودیت هایی برای حرکت مرزی بین ایالت متحده و مکزیک به وجود آمده است و کارگران نمی توانند برای کار در مزارع آمریکا وارد شوند . از طرفی فصل برداشت محصول فرا میرسد و تولیدکنندگان نمیتوانند برای فصل آینده برنامه ریزی کنند . کارگران داخلی حتی با پیشنهاد دستمزد بالا حاضر به کار در مزارع نیستند و احتمالا با وجود تقاضای بالا برای محصولات تازه عدم برداشت محصول وجود داشته باشد .
تاثیر بر خرید آنلاین
کووید ۱۹ تاثیر بسیار زیادی در خرید آنلاین داشته و بسیار به آن رونق بخشیده است . افراد ترجیح می دهند خرید سالم تری داشته باشند . خریداران تاکنون تجربه کاربری خوبی از خرید حضوری داشته اند با گذر زمان و شیوع ویروس به ناچار تن به خرید غیرحضوری داده اند و این فرهنگ در بین جوامع رشد کرده است . در آینده افراد بیشتری به کانال های خرید غیرحضوری می پیوندند و الگوی فروش به طبع آن در سراسر جهان تغییر اساسی و چشم گیری خواهد کرد .
چالش های ناشی از کووید ۱۹ بر صادرات و واردات میوه ، سبزیجات وصیفی جات و راه حل های آن
اختلال در حمل و نقل و تاخیر به وجود آمده
محدودیت های جدید حمل و نقل در سراسر جهان به دلیل شیوع کرونا اختلالاتی را به وجود آورده است . چک کردن های اضافی مثل رعایت گواهی های لازم باعث ایجاد تاخیر در مرزها شده است . این تاخیرات به شدت بر روی کالاهای فاسد شدنی و موادغذایی تازه تاثیر میگذارد . طبق گزارشات کامیون ها و راننده ها قرنطینه می شوند و باعث میشود محصولات به مدت طولانی تری در بنادر بمانند و با تاخیر به بازار عرضه شوند .
لغو پروازها
لغو پروازها مانع جدی دیگری است که چالش جدیدی را در مورد نحوه ارائه محصولات به وجود آورده است .
کاهش تعداد بازرسان صادرات و واردات
کاهش تعداد بازرسان در مرزها باعث شده که فرآیند بازرسی با تاخیر بیشتری انجام شود .
خستگی و استرس در فرآیند باربری
فرآیند حمل و نقل به دلیل خستگی و استرس ملزم به حضور دو راننده است که در مسیر به هم کمک کنند که در حال حاضر به دلیل رعایت فاصله اجتماعی به یک راننده تبدیل شده و شرایط را سخت تر می کند .
ایجاد ایمنی و انگیزه برای کارگران
برگرداندن ایمنی و انگیزه کارگران که مسئول بسته بندی سرمایش و پردازش هستند بسیار مهم است . ایجاد ایمنی و تهیه وسایل محافظتی برای آنها از شروط لازم ایمنی در کار است . برقراری امنیت قطعا هزینه ای را ایجاد میکند که در شرایط بحرانی حاضر بسیار سنگین است و برخی کشورها در تهیه این وسایل ایمنی دچار کمبود شده اند و تحت فشار هستند .
تاخیر در رسیدن محصولات تازه به کشورهای در حال توسعه
تاخیر در رسیدن محصولات تازه به کشورهای در حال توسعه که بیشتر به این محصولات نیاز دارند آسیب می رساند . در کشوری مثل کنیا که ۷۰ درصد جمعیت آنها به درآمد حاصل از محصولات کشاورزی وابسته هستند این محدودیت ها مشکلات جدی تری را به وجود آورده است . کشور کنیا یکی از مهم ترین تامین کنندگان میوه و سبزیجات به اتحادیه اروپاست ( به ویژه هلند ، آلمان و فرانسه )
تمرکز جهان بر درمان بیماری
در حال حاضر تمرکز کل جهان بر درمان داخلی کووید ۱۹ است . اختلال در تجارت بین المللی و کند شدن زنجیره های تامین جهانی از نتایج این بیماری است .
ناسازگاری پروتکل های بهداشتی
پروتکل های بهداشتی کووید ۱۹ با مقررات بنادر و هواپیماها سازگار نیستند و این اقدامات قرنطینگی باعث ایجاد تاخیر در عرضه محصولات تازه شده است و خطر فساد در آنها را به وجود می آورد و بر کیفیت آنها تاثیر می گذارد .
توقف صادرات و واردات از هند و چین
واردات محصولات تازه به کشورهای اروپایی از کشورهایی مثل هند و چین و صادرات میوه از اروپا به این کشورها نیز متوقف شده است . کشورهای اتحادیه اروپا مانند اسپانیا برای تضمین عرضه میوه،سبزیجات وصیفی جات تازه در اروپا با شیوع ویروس کرونا واردات خود را از کشورهای دیگر مانند مراکش انجام می دهند .
اقدامات پیشنهاد شده
هماهنگ کردن پروتکل های بهداشتی
هماهنگ کردن پروتکل های بهداشتی حمل بارهای فاسد شدنی تحت رهبری کنوانسیون وابسته به بازرگانی دریایی بین المللی .
تضمین سلامت کارگران
برای عبور کارگران حمل و نقل از مرزها به مزارع و باغات پروتکل های توافق شده بین المللی تنظیم کنید . ارائه خدمات ضروری به آنها را به تعویق نیاندازید تا آنها بتوانند به کار خود ادامه دهند ( به عنوان مثال : مکان استراحت و فضای غذاخوری)
شل کردن موقت مقررات ساعت کاری رانندگان
به طور موقت مقررات مربوط به ساعت کاری را برای رانندگان کامیون شل کنید تا در این شرایط محدودیت تعداد رانندگان ، بتوان با سرعت بیشتری کالا ها را عرضه کرد .
باز کردن مرزها در سطح بین المللی برای کالاهای اساسی
مرزها را در سطح بین المللی برای کالاهای اساسی مثل مواد غذایی از طریق خطوط سبز که توسط اتحادیه اروپا تنظیم شده است باز نگه دارید .
پذیرفتن گواهینامه های واردات به صورت الکترونیکی
گواهینامه های صادرات و واردات را به صورت کپی یا الکترونیکی بپذیرید تا این تسهیلات کمک به واردات محصولات تازه بکند .
صرف نظر از عوارض کانتینر های بازداشت شده
با توجه به کند شدن کلی عملیات از عوارض کانتینرهای بازداشت شده که حامل مواد غذایی وارداتی هستند صرف نظر کنید .
از اعمال گواهینامه های اضافی بپرهیزید
از گواهینامه های اضافی تحت عنوان برچسب های covid 19 به عنوان اداره ایمنی موادغذایی و سایر نهادهای بین المللی خودداری کنید .
تاثیرات کمبود کارگران در تجارت محصولات تازه
- به دلیل محدودیتهای جابه جایی مسافر نیروی کار در بخش کشاورزی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است . بخش کشاورزی فصلی است و در زمان برداشت محصول کمبود کارگران می تواند منجر به از دست رفتن تولیدات ( محصولات تازه ، میوه ، سبزی ) و کمبود در بازار شود . این نگرانی ها در فصل برداشت در کشورهایی مثل آمریکای مرکزی ، اکوادور و کلمبیا برای برداشت مرکبات بیشتر می شود . در حال حاضر با بسته بودن منطقه شینگن بسیاری از کارگران فصلی قادر به سفر در مکان های تولید نخواهند بود .
- در کشورهای جنوب صحرای آفریقا به دلیل محدودیت های مسافرتی و بسته شدن مرزها تاثیرات منفی بر تولیدات و کارگران تحمیل شده است . در کنیا گزارشها حاکی از آن است که میزان استفاده از خارج از کشور تا ۵۰ درصد کاهش یافته و شرکت های عملیاتی به اخراج کارگران متوسل شده اند و برخی از آنها در مرخصی بدون حقوق به سر می برند .
- در کشور فرانسه از ماه آوریل تا ژوئن هر سال حدود ۲۰۰۰۰۰ نفر کارگر برای کشاورزی مورد نیاز است که در حال حاضر کمبود ۴۵۰۰۰ نفر تخمین زده شده است . در آلمان نزدیک به ۳۰۰۰۰۰ کارگر فصلی مورد نیاز است و در زمان برداشت مارچوبه و توت فرنگی کمبود کارگر موجب اتلاف محصول میشود .
- برای رفع کمبود نیروی کار دولت ها می توانند با ایجاد بستر آنلاین افراد علاقه مند به کار کشاورزی را به مطالبات کشاورزان پیوند بزنند . با این کار دانشجویان بیکار مشتاق کار مشغول میشوند .
- در بلژیک مدت زمان کار برای کارگران فصلی از ۶۰ روز به ۲۰۰ روز تمدید شده است و افراد بیکار می توانند با مزایا به سر کار بروند .
- در صورتی که نیروی کار به بیماری کرونا دچار شود این غیبت از نیرو کار در بخش لجستیک احساس میشود . در اکثر کشورها این غیبت تا ۱۰ درصد افزایش یافته است . در کشور فرانسه این غیبت در فروشگاه ها و پایگاه های لجستیک به ۳۰ درصد هم رسیده است . خیلی از کشورها از کمبود رانندگان در این بخش خبر میدهند و به ناچار از افراد غیرمتخصص به کار میگیرند . اگر این وضعیت ادامه یابد با پیشرفت اپیدمی با کمبود محصول در فروشگاه ها مواجه می شویم .
اقدامات پیشنهاد شده برای کاهش معضل کمبود کارگر در زمان شیوع ویروس covid 19
- اجازه دهید که کارگران فصلی با در دست داشتن گواهی های پزشکی معتبر با هماهنگی دقیق جا به جا شوند .
- اجازه دهید پروازهای مستقر در چارتر با تعداد محدودی از کارگران فصلی بر اساس پروتکل های دقیق بهداشتی ادامه پیدا کند .
- کارگران مزایای بیکاری دریافت کنند . کارگری که به عنوان آزاد استخدام شده است پرداخت مالیات و تعهدات تامین اجتماعی را به حالت تعلیق درآورند .
- دولت باید به تولیدکنندگان این اعتماد را بدهد که در صورت افزایش تولید اقدامات از راه دور وجود دارد .
- برای افزایش آگاهی داوطلبان بالقوه اطلاعات دقیقی درباره فعالیت بدنی سخت ، نیاز به کار در مدت زمان معین ، مشوق های مالی و مزایای تعیین شده را به اشتراک بگذارید .
- معرفی اقدامات احتمالی درصورتی که موردی در بین کارگران مبتلا به ویروس وجود داشته باشد .
- امکانات کافی و تجهیزات محافظتی در برابر covid 19 برای رانندگان کامیون ، کارگران بنادر و کارگران فصلی فراهم باشد .
تاثیر کمبود منابع بر تجارت محصولات تازه
- قطع تولید کودهای شیمیای (co2خام ) توسط برخی از تامین کنندگان به دلیل کمبود کارکنان و تولیدکنندگان 2coصنایع غذایی را با مشکل رو به رو میکند .
- مشکلات دسترسی به بذر به دلیل بسته بودن فروشندگان کشاورزی در کشورهای درحال توسعه بر این صنعت اثر میگذارد .
- مساله مدیریت مالی یکی از مشکلات اساسی شرکت ها در این روزهای کرونایی است . کاهش گردش پول به دلیل کاهش سفارشات و افزایش هزینه ها و ناتوانی در پرداخت بدهی ها در حالی که تجهیزات بیکار هستند ، پرداخت حقوق معوقه کارگران و پرداخت مالیات . تمام اینها تا سال ۲۰۲۱ ادامه میابد و منجر به کاهش کاشت و خدمات صادرات و واردات می شود .
- در کشور ایتالیا کمبود قطعات یدکی کشاورزی گزارش شده است .
اقدامات پیشنهاد شده برای کنترل معضل کمبود منابع در زمان شیوع ویروس covid 19
- اجازه دهید خدمات مربوط به تولید و عرضه مواد غذایی انجام گردد.در کشورهایی مثل ایتالیا ، بلژیک ، کنیا علی رغم اقدامات سخت گیرانه اجازه دهید موادغذایی تولید و بخش اساسی مانند صادرات میوه و صادرات صیفی جات به فعالیت خود ادامه دهند.
- ارتقا آگاهی از احتیاجات تجارت بذرها و نهال ها برای جلوگیری از کمبود احتمالی محصولات تازه.
اختلالات ایجاد شده در کانال های تجارت محصولات تازه
- اقداماتی که در جهت مهار کردن و مبارزه با بیماری همه گیر انجام می شود اثرات جانبی را بر روی صادرات و واردات میوه های گرمسیری و محصولات تازه می گذارد .
- تا قبل از این بیماری ۲۵ تا ۳۰ درصد میوه و سبزیجات تازه به کانالهای خدماتی ، هتل ها ، رستوران ها و کافه ها فروخته میشد . هم اکنون این حجم به سوپرمارکت ها و فروشگاه های مواد غذایی کوچک هدایت میشود تا در جهت مصارف خانگی فروخته شود .
- اقدامات مهار بیماری باعث تعطیلی بازارهای میوه و تره بار در برخی کشورها شده اند که این وضعیت می تواند وخیم تر نیز بشود . این تعطیلی روی مزارع تاثیر میگذارد و به محصولات آسیب جدی وارد می شود .
- در برزیل اقداماتی که برای مهار کردن ویروس صورت گرفته باعث بیکاری تعداد زیادی از کشاورزان شده و درآمد روستاییان کاهش یافته است .
اقدامات پیشنهادی در جهت مهار اختلالات کانال تجارت میوه ، سبزیجات و صیفی جات تازه
- دولت ها باید کانال های فروش را به تولیدکنندگان و کشاورزان کوچک متصل کرده تا از درآمدهای آنها محافظت کنند .
- اقدامات فاصله اجتماعی باید وضعیت کشاورزان کوچک و حفظ عرضه محصولات تازه را در نظر بگیرد .
تاثیر قیمت ها و تقاضای ناپایدار بر تجارت میوه ، سبزیجات و صیفی جات تازه در شرایط کرونا
- در برخی کشورهای جهان محصولات تازه فروش هایی دارند که ارزش واقعی آنها خیلی بالاتر است ( مثل سیب و سیب زمینی ) و برخی دیگر از محصولات قیمت هایشان سقوط کرده است .
- در شرایط بیماری به نظر می رسد که مصرف کنندگان عادت خرید خود را تغییر داده اند . در کشور بلژیک فروش سوپرمارکتی رونق خوبی دارد . در بعضی کشورها بازار میوه تره بار ضعیف شده زیرا مشتریان کمتر برای خرید به بقالی ها می روند و این روی محصولات فاسدشدنی مثل توت فرنگی تاثیر میگذارد .
- در فرانسه فروش محصولات تازه به ویژه غذاهای دریایی کاهش یافته است و فروش محصولات صنعتی افزایش داشته است . مصرف کنندگان فرانسوی بیشتر موادی که قابلیت نگهداری دارند میخرند و کمتر میوه و سبزی تازه استفاده میکنند .
- در بیانیه مطبوعاتی منتشر شده در فرانسه نسبت به افت ۴۰ درصدی فروش ابراز نگرانی کرده اند و گفته شده که از ۱۴۳ نوع میوه فقط ۱۳ مورد افزایش قیمت وجود داشته و ۷۷ نوع قیمت آنها ثابت بوده و بقیه موارد کاهشی می باشد .
- در ایتالیا چندین محصول شاهد افزایش چشم گیر خریدها بودند مثل شیر که افزایش فروش ۵۵ درصدی داشته یا پاستا که ۴۴ درصد رشد کرده و آرد که به فروش ۷۹ درصدی رسیده است .
- در بلژیک و هلند خسارت ۶۰ الی ۷۰ درصدی به محصولات گل و گیاه آنها وارد شده است .
- افزایش هزینه حمل و نقل معضل دیگری است که گریبان گیر کشورهای جهان شده است . علی رغم کاهش قیمت دیزل هزینه حمل و نقل حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد افزایش یافته است . یکی از دلایل آن این است که وسیله نقلیه خالی بر میگردد .
اقدامات پیشنهادی برای مقابله با کاهش صادرات و واردات میوه ، سبزیجات و صیفی جات
- اجازه دهید کارگران با رعایت پروتکل های بهداشتی مثل ماسک و دستکش در مزارع کار کنند و محصولات تازه را تولید کنند . همچنین کارگران بخش حمل و نقل نیز با رعایت اصول بهداشتی محصولات را بین کشورها جابه جا کنند تا با افت صادرات و واردات موادغذایی مواجه نشویم .
- ارتباط مصرف کننده را با محصولات فله ای تقویت کنید و پلاستیک و دستکش یکبار مصرف در اختیار آنها قرار دهید تا با خیال راحت خرید کنند و ضعف بسته بندی را در شرایط کمبود مواد اولیه پوشش دهید .
- کشورهایی هستند که عادت به مصرف میوه و سبزیجات تازه در خانه ندارند و اغلب این مواد غذایی را به صورت آماده و پخته شده در رستوران ها سرو می کنند . توصیه میشود با تبلیغات و ویدیوهایی که توسط سرآشپزان تهیه می شود پخت غذاهای آسان را به آنها آموزش دهید تا به خرید از خرده فروشی ها تشویق شوند . در این صورت مصرف میوه و سبزیجات وصیفی جات افت نمیکند .
درصورت علاقه به مطالعه در زمینه صادرات و واردات گیاه موز پیشنهاد می کنیم مقاله اقلام صادراتی و وارداتی موز را بشناسیم ! را مطالعه بفرمایید.